Sosyal Uyum Çalışmalarında Kadın Atölyeleri ve Bize Öğrettikleri

Mülteciler Derneği 2017 yılından beri sosyal uyum alanında birçok farklı grupla faaliyetler yürütmektedir. Yerel toplum ile ortak yaşama dâhil olan mülteciler  arasındaki etkileşimi arttırmak, kültürlerarası iletişimi mümkün kılmak için kültür farklılıklarının zenginliğini öne çıkarmayı amaçlayan faaliyetler gerçekleştirilmektedir.

Bu çalışmalarda yerel toplum ve mülteci bireylerin katılımına önem verildiği gibi toplumun her kesimine hitap etmek, daha fazla gruba ulaşmak hedefler arasındadır. Kadınlar, erkekler, okul öncesi çocuklar, okul çağında olan çocuklar, engelli bireyler, gençler ve tüm aile bireylerinin içinde yer aldığı gruplar bu çeşitlilik arasında yer almaktadır. 

Sosyal Uyum çalışmaları kapsamında kadınlara yönelik çalışmalar yürütülmesine ayrı bir önem ve gayret gösterilmektedir. Kadının güçlenmesi, sosyal hayata katılımı, evde, okulda sokakta görünür olmasının sosyal uyuma fayda sağladığı düşünülmektedir. Bu zamana kadar yaptığımız gözlemlere dayanarak söyleyebiliriz ki kadınlar; her iki toplum arasında, ilk adımı atan kişi olmaktadır. Günlük hayatta komşuluk ilişkilerinde, çocuklarla ilişkilerinde, ilk teması kadınlar gerçekleştirmektedir.

Buradan hareketle hem yerel halktan kadınların hem de yabacı uyruklu kadınların katılımlarıyla kadın atölyeleri gerçekleştirilmektedir. Atölyeler kadınların ilgi, beceri ve taleplerine yönelik düzenlenmekte olup onların iş birliği içinde keyifli vakit geçirmelerine alan sağlamaktadır.  Kadın atölyelerinde bireyler kendi içinde bulunduğu toplumdan farklı kişiler ile tanışma, onlara ait kültürel özellikleri öğrenme, varsa ön yargılarına cevap bulma şansı edinmektedir. Bu bilgilere sahip olan kadın komşusuna, aile fertlerine, çalışıyorsa iş arkadaşlarına deneyimlerini aktarmaktadır. Bu aktarımlar her iki toplum arasındaki var olan ön yargıları kırmaya ve olası ön yargıları önlemeye yardımcı olmaktadır.

Kadın atölyelerinin sosyal uyumun önemli bir parçası olmasının bir nedeni de düzenli ve sürekli çalışmalar olmasından kaynaklanmaktadır. “Sosyal Uyum Alanında Yürütülen Uzun Dönemli Çalışmaların Yararlanıcılar Üzerindeki Etkilerinin Araştırılması” çalışmasında da vurgulandığı gibi Mülteciler Derneği olarak sosyal uyum alanında tek seferlik çalışmalardan ziyade aynı katılımcılarla uzun dönemli (en az 4 hafta / haftada bir gün şeklinde) çalışmaların daha kalıcı etkiler bıraktığı gözlenmekte ve bu minvaldeki çalışmalara ağırlık verilmektedir.

Bu durum göz önünde bulundurularak kadın atölyeleri aynı katılımcılarla altı hafta devam edecek şekilde kurgulanmıştır. Bu atölyelere devamlılık,  etkiyi görmek açısından önemlidir. Bu nedenle ilk buluşma sonrası atölye süresince iletişimi kaybetmemek adına bir çevrimiçi grup (whatsapp vb.) kurulur ve her bir atölye öncesinde katılım bilgisi alınır. Devam etmeyen kişilerle iletişime geçilir ve neden katılamadıkları sorulur. Örneğin; çocuklarını bırakacak bir yer olmaması sebebiyle gelemeyen kadınlar Dernek bünyesinde hizmet veren Çocuk Dostu Alan‘a yönlendirilir. Böylece anneler bir yanda sosyalleşirken, çocuklar da benzer yaş gruplarıyla öğretmen eşliğinde vakit geçirebilir. Farklı bir sebepten atölyeye devam edemeyecek kişilerle ilgili notlar alınır. Kişiler ikna edilemiyorsa, farklı çözüm önerileri geliştirmek üzere birim içinde görüşülür.

Atölye programlarında kişilerin yapılan iş-uğraşının öğrenilmesi ikincil önceliğimiz olup,  bireylerin karşılıklı yaşantıları hakkında bilgi edinmesi, isimlerini tam olarak öğrenmesi, dil bariyeri olmasına rağmen temas ve beden dili kullanarak iletişimi devam ettirmeleri, gündelik yaşantıda ve atölye içinde karşılaştıkları sorunlar karşısında birbirlerinden destek almayı alışkanlık haline getirmeleri önceliklerimiz arasındadır. Bu önceliklere uyum sağlayan kadınların 6. haftanın sonunda arkadaşlık kurdukları, yaptıkları iş-uğraş sırasında aynı dili konuşmadan birbirlerinden destek aldıkları görülmüştür.

Yürüttüğümüz atölyelerin sosyal uyum adına etkili olmasında bazı etmenlerin öne çıktığı gözlemlenmiştir. Bu gözlemler sonucu elde edilen durumlar yazıya dökülmüş ve kadın atölyelerinin olmazsa olmazları olarak belirlenmiştir. Bunları aşağıdaki gibi sıralanmak mümkündür.