Sosyal medyada zaman zaman gündeme gelen Suriyeli öğrencilerin istedikleri üniversiteye sınavsız ve koşulsuz girebildikleri iddiasını inceledik. Yükseköğretim Kurulu’nun yabancı öğrenci kabulüne ilişkin esaslarını, devlet üniversitelerinin ve özel üniversitelerin öğrenci kabul uygulamalarını araştırdık.
Suriyeli Öğrenciler ile Diğer Yabancılar Arasında Bir Ayrım Var mı?
Ne devlet üniversitelerinde ne de özel üniversitelerde Suriye uyruklu öğrenciler ile diğer yabancı uyruklu öğrenciler arasında bir fark yoktur. Yabancı uyruklu öğrenciler bir üniversiteye hangi şartlarda yerleşebiliyorsa Suriyeli öğrenciler de aynı şartlarda üniversitelere yerleşebiliyor.
Üniversiteler Hangi Şartlara Göre Öğrenci Alıyor?
Devlet olsun özel (Vakıf Üniversiteleri) olsun üniversiteler öğrenci alırken Türk vatandaşı olan öğrenciler için ayrı yabancı öğrenciler için ayrı şartlar arıyor. YÖK’ün belirlemiş olduğu temel şartların üzerine üniversiteler kendi senatolarında alınan kararları başvuru şartı olarak sunuyor. Türk Vatandaşı olan bir öğrencinin üniversiteye (devlet ya da özel) yerleşebilmesi için Yükseköğretim Kurumları Sınavı’na (YKS) girmesi ve belli bir puanı almış olması gerekiyor. Yabancı öğrenci ise devlet üniversitesine yerleşmek için Yabancı Öğrenci Sınavı’na (YÖS), özel üniversiteye yerleşmek için ise her üniversitenin kendi belirlemiş olduğu şartları karşılıyor olması gerekiyor. Mesela Üsküdar Üniversitesi bir yabancı öğrencinin lise diplomasını yeterli görürken, Sabancı Üniversitesi lise diplomasının yanında kabul ettiği uluslararası sınavlardan birinden yeterli miktarda puan almasını istiyor. Bu puanı alamadan başvuru yapamıyorsunuz. Yani Suriyelilerin istedikleri üniversiteye sınavsız ve koşulsuz girme hakkı bulunmuyor.
YÖK Tarafından Belirlenen Temel Şartlar
Sabancı Üniversitesi Yabancı Öğrenci Yeterlilik Şartları
Üniversitelerin Yabancı Öğrenciler için istedikleri şartları arama motorlarını kullanarak bulabilirsiniz. Üniversitenin adını yazıp sonuna Yabancı Öğrenci yazdığınızda ilgili sayfalara ulaşabiliyorsunuz.
Yabancı Öğrenciler Ücretsiz mi Okuyor?
Devlet üniversitelerinde Türk öğrenciler için birinci öğretimler ücretsiz, ikinci öğretimler ücretli iken yabancılar için hem birinci öğretimler hem de ikinci öğretimler ücretlidir. Özel üniversitelerde ise Türk öğrenciler YKS’de aldığı puan, başarı sırası ya da tercih sırasına göre ücretsiz/burslu okuma imkanına sahip iken yabancı öğrencilerin böyle bir imkanı yoktur. Yabancı öğrenciler üniversitenin ücreti ne ise onu ödemekle yükümlüdür.
Bir Sınıfın Tamamı Yabancı Öğrenci Olabilir mi?
Hayır olamaz. Üniversiteler istediği kadar yabancı öğrenci alamıyor. Her bölüm için yabancı öğrenci sayısını senato kararıyla belirleyen üniversiteler daha sonra bu kontenjanları onaylaması için YÖK’e gönderiyor. YÖK yapığı değerlendirmede sayıları onaylarsa bir sonraki sene için üniversitenin yabancı kontenjanı belirlenmiş oluyor. Hangi üniversitenin kaç tane yabancı öğrenci alabileceği YÖK’ün internet sitesinde yazıyor. Yani Suriyeliler ya da yabancı öğrenciler tüm şartları sağlasalar ve parasını verseler bile kontenjan sınırı olduğu için istediği üniversitede okuya-mı-yor. Mesela Orta Doğu Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği bölümünün Türk öğrenciler için kontenjanı 110 iken, yabancı öğrenciler için 12’dir. Havacılık ve Uzay Mühendisliğinin kontenjanı Türk öğrenciler için 85 iken, yabancı öğrenciler için 5’tir. (Kontenjan tabloları / Tablo 4 sayfa 200)
Üniversitelerin Yabancı Öğrenci Kontenjanları
Suriyeliler ya da genel ifadeyle yabancı uyruklu tüm üniversite öğrencileri Türkiye’de istedikleri üniversiteye istedikleri şekilde giremiyorlar. Her üniversitenin bir kontenjanı olduğu gibi her bölümün de kendisine özel yeterlilik şartları mevcut. Bir Türk öğrencinin YKS’de gösterdiği başarı özel üniversitelerde ücretsiz okuma fırsatı sunarken yabancı öğrenciler YÖS sınavında ne kadar başarılı olurlarsa olsunlar özel üniversitelerin burs fırsatlarından yararlanamıyor.
Her Ülkenin Yabancı Öğrenci Politikası Vardır
YÖS ve YKS karşılaştırılması yapılarak “YÖS çok kolay, YKS çok zor, eşit şartlarda değiliz.” diye düşünülebilir. Fakat burada amaç yabancıların kolay bir sınavla Türk vatandaşlarının yerine üniversitelerde eğitim alması değildir. Eğer böyle olsaydı zaten kontenjan sınırı olmaz ve lise diploması olan herkes üniversiteye alınırdı. Yabancıların Türkiye’de eğitim alması çok amaçlı ve ileriye dönük bir eğitim politikasıdır. Bugüne kadar bu imkanlardan yararlanan öğrenciler kendi ülkelerine döndüklerinde Türkiye ile aralarında bir bağ sağlamaktadır. Aynı zamanda kendi ülkesindeki imkansızlıklardan dolayı okuyamayan başarılı öğrencilerin de ülkemize yönelmesi amaçlanmaktadır.
*YÖS Hakkında
2010-2011 akademik yılına kadar merkezi sistemle yapılan Yabancı Öğrenci Sınavı, bu tarihten sonra YÖK tarafından alınan “üniversitelerin kendi sınavını kendi yapması” kararıyla devam etmektedir. Bazı üniversiteler yabancı öğrenciler için kendi sınavını yapmakta olup bazı üniversiteler de diğer üniversitelerin yaptığı sınavda alınan puana göre öğrenci kabul etmektedir. Mesela bir üniversite başka bir üniversitenin yaptığı sınavdan 85 puan alınması şartı koyabilir. Böylece yabancı öğrenci bu puanın altında ise oraya başvuru yapamaz.