Savaştan Kırmızı Halıya Bir Çocuk Hikayesi: "Kefernahum"
Yeryüzünün hiç olmadığı kadar çok mülteci çocuğa ev ve yuva olduğu bir dönemde yaşıyoruz. Her köşe başında savaştan, yoksulluktan kaçıp yaşam mücadelesi veren çocuklarla karşılaşıyor, en kötüsü böyle manzaralara alışıyoruz. Savaş mağduru, çocuk işçiliği ve istismarıyla birlikte yoksullukla boğuşan ve kimi zaman ırkçı duygularımızın esiri olan bu yaşamların neresinde duruyor ve ne kadarını görüyoruz?
Nadine Labaki’nin dördüncü uzun metraj filmi olan Kefernahum, (Capernaum) “Mülteci çocuk olmak nedir?” sorusunun cevabı niteliğinde. Fransa – Lübnan ortak yapımı olan film, Cannes Film Festivali’nde Jüri Özel Ödülü’ne değer görüldü ayrıca Altın Portakal En İyi Erkek Oyuncu ve Gençlik Jürisi Ödülünü aldı. Sosyal gerçekçi yapısıyla filmin söyleyecek sözleri ve iletmek istediği mesajları var. Mülteci kadınlar, vatansız kalmış insanlar, yarınsız ve geçmişi olmayan çocuklar…
Göçmen sorununa değinen film, Beyrut’ta yaşayan Suriyeli mülteci bir ailenin oğlu olan Zain’in verdiği hayat mücadelesiyle beraber yıllardır dile getirilen savaş yıkıcılığından en çok etkilenenlerin çocuklar olduğunu ortaya koymasıyla etkileyici bir yapım olma özelliğini koruyor. Bazı eleştirmenlerce, günümüzde sayısı çokça artan, mültecilerle melodram yaratma arzusu taşıyan sömürü sinema furyasının bir örneği olarak görülse de başrol oyuncusu Zain’in muhteşem performansı için bile izlemeye değer.
Hem Çocuk Hem Mülteci Olmak…
Hikaye Lübnan’da geçiyor ama her bir sahne yabancısı olmadığımız birer günlük yaşam karesi. Film, tüm dünyada hakim olan siyasal ve ekonomik krizlerin yanı sıra “mülteci krizi” içerisinde çocuk haklarına ayrı bir yerden bakmayı gerekli kılıyor.
Kabul edilmesi zor ve bir o kadar da görmezden geldiğimiz bu gerçekliklerin sahneye yansıdığı kareler hayatımızın ne kadarını oluşturuyor?” sorularını sorduran filmin her sahnesinde yüze vuran ise her ne kadar hikaye Lübnan’da geçiyor olsa da bugün Türkiye’de sayısı milyonları bulan bu insanların kaderlerine boyun eğerek başka topraklarda olmayı kendilerinin seçmediğini bilmek. (Necla Demir, Dünya Mülteci Çocuklar için: Kefernahum adlı yazısından alıntıdır.)
FİLM HAKKINDA
Zain, Suriye’deki savaştan kaçıp Beyrut’ta ailesiyle yaşam mücadelesi veren, ailesine destek olmak için kardeşleriyle birlikte sokaklarda çeşitli şeyler satarak hayatta kalmaya çalışan bir çocuktur. Kız kardeşi Sahar’ın küçük yaşta evlendirilmesine karşı çıkar. Ailesini kararından vazgeçiremeyince Sahar, kendisinden yaşça büyük olan mahalle bakkalı ile zorla evlendirilir. Buna engel olamayan Zain artık ailesiyle beraber yaşamak istemez ve evden kaçar.
Hikaye tam da bu noktada başka bir yoksulluğa bağlanır. Etiyopya’dan kaçak yollarla Beyrut’a gelmiş Rahil isimli bir kadın Zain’e sahip çıkar ve onu barakadan bozma evine götürür. Rahil çalışırken Zain’de onun bir buçuk yaşındaki bebeği Yonas’a bakar. Bundan sonra filmde Zain’in kendi ailesinde yerine getirmesine engel olunan abilik görevini nasıl bu bebeğe karşı üstlendiğini ve mahkeme salonuna varan sürecini görürüz.
Filmin en çarpıcı sahnelerinden biri Zain’in pasaport fotoğrafı için gülümsediği sahne olabilir. Bu sahnedeki gülümseyişte Zain’in gözlerinde bir yetişkinin yaşanmışlığından fazlasını görebilirsiniz. Öyle ki bu yaşanmışlığı yönetmenin kamerası bile gizleyememiş. O zaman dünya üzerindeki tüm Zain’ler için yine, yeniden, bıkmadan, bir kez daha söyleyelim:
“Çocuklar gülsün…”
Başrol Oyuncusu Zain Al Rafeea Kimdir?
O yüzden benim için o mucize çocuk. Kendisi Suriyeli bir mülteci. Elbette Suriye’deki savaştan kaçmış, Lübnan’a gelmiş ve son sekiz yıldır Lübnan’da çok zor koşullarda yaşıyor. Okula gitmiyor, sokaklarda büyümüş. Ve sokaklarda büyüdüğünüzde çok şey görürsünüz. Çok fazla şiddet ve çok fazla istismar görürsünüz. Kendisi birçok şeye maruz kaldı ve onda çocukluğunu yitirmiş, yetişkin olmuş bir çocuğun bilgeliği vardı. Ve bu yüzden bu kadar iyi olabildi. Çünkü zaten bildiği bir şeyi yapıyordu.”
Filmin çekimleri esnasında 12 yaşında ve hayatında hiç okula gitmemiş olan Zain Al Rafeea şimdi Norveç’te 12 yıldan sonra eğitimine başladı ve bir kimlik belgesine sahip oldu. Zain gibi tüm mülteci çocukların hak ettikleri güzel yaşamlara sahip olmaları dileğiyle…
Süreyya KÖROĞLU
Psikolojik Danışman
Erciyes Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik bölümünden mezun olan Süreyya Köroğlu, sivil toplum alanındaki gönüllü çalışmalardan sonra Mülteciler Derneği’nde çalışmaya başlamıştır.
Orijinal Adı: Capharnaüm
Yönetmen: Nadine Labaki
Oyuncular: Zain Alrafeea, Cedra Izam, Nadine Labaki, Fadi Youssef, Yordanos Shifera
Yapım: 2018 Lübnan, Fransa
Süre: 120 dk.
Kaynaklar:
- Tolga Er, Yönetmen Ladine Labaki’inin Gözünden Kefernahum (https://gazetekarinca.com/2019/01/yonetmen-nadine-labakinin-gozunden-kefernahum/)
- Şenay Aydemir,Ağlamak ve Öfkelenmek arasında (https://www.gazeteduvar.com.tr/yazarlar/2019/01/25/615607)
- Necla Demir,Dünya Mülteci Çocuklar için: Kefernahum
(https://www.evrensel.net/haber/372409/dunya-multeci-cocuklar-icin-kefernahum)
